Dlaczego pomimo tych samych umiejętności, wiedzy i doświadczenia część z nas lepiej radzi sobie ze stresem, presją i wyzwaniami, a innym sprawia to ogromną trudność? Odpowiedź – bardzo duży wpływ na to ma nasza odporność psychiczna.
Co to jestodporność psychiczna?
Odporność Psychiczna to cecha osobowości, która w dużym stopniu determinuje to, w jakim stopniu skutecznie radzimy sobie z wyzwaniami, stresorami i presją, niezależnie od okoliczności (P.Clough, D.Strycharczyk). To cecha osobowości, która odpowiada aż za 25% efektywności naszego funkcjonowania. To od odporności psychicznej zależy, w jaki sposób człowiek poradzi sobie z własnymi emocjami, natłokiem myśli i jak ukierunkuje swoje zachowanie.
Osoby odporne psychicznie:
- mają lepsze wyniki i sukcesy w życiu osobistym i biznesie,
- mają duże poczucie sprawczości w swoim życiu (to, co dzieje się w ich życiu zależy od nich),
- koncentrują uwagę na teraźniejszości,
- wyznaczają sobie cele i wytrwale dążą do ich realizacji,
- są nastawieni na szukanie rozwiązań,
- nie poddają się po porażkach,
- są otwarte na zmiany,
- skuteczniej radzą sobie ze stresem,
- wierzą, że mają odpowiednie umiejętności, aby stawić czoła wyzwaniom,(a jeśli nie mają, to wierzą, że są w stanie odpowiednie umiejętności zdobyć),
- są pewne siebie.
Filary odporności psychicznej – model 4C
Omawiając temat odporności psychicznej, warto przytoczyć tzw. model 4C, który opisuje jej najważniejsze wymiary/filary. Im wyższe ich nasilenie, tym większa odporność psychiczna. A są to:
- Poczucie wpływu/kontrola (Control) – to wskaźnik o tym, w jakim stopniu osoba czuje, że steruje swoim życiem, ma na niego wpływ, kontroluje swój los. To również poczucie osobistej skuteczności i sprawczości. Skala kontroli składa się z dwóch podskal:
Poczucie wpływu na własne życie – to wskaźnik tego, na ile osoba jest przekonana, że to jak wygląda jej życie zależy od niej. To też poczucie, czy uda jej się zrealizować plany i dokonać zmian.
Umiejętność zarządzania emocjami – to wskaźnik tego, na ile osoba zarządza swoimi emocjami oraz w jakim stopniu ujawnia je innym.
- Zaangażowanie (Commitment) – skala obrazuje w jakim stopniu osoba jest w stanie wytrwać w realizacji określonych celów czy powierzonego zadania, informuje również o umiejętności planowania i konsekwencji w działaniu. Skala zaangażowania składa się z dwóch podskal:
Zorientowanie na osiąganie celów – to miara tego, na ile cele są traktowane przez osobę jako źródło motywacji i nadają kierunek.
Zorientowanie na ukończenie zadania – wskazuje na stopień zaangażowania osoby i gotowość do ciężkiej pracy, aby osiągnąć wyznaczony cel.
- Wyzwanie (Challenge) – to wskaźnik sposobu postrzegania wyzwań i zmian, o podejściu do nowych doświadczeń i pozytywnych wyników. Obejmuje:
Podejmowanie ryzyka – pokazuje, na ile osoba lubi wyzwania, postrzega je jako źródło energii do działania, poszukuje zmian.
Nauka przez własne doświadczenie – pokazuje, na ile osoba jest skłonna wyciągać wnioski ze swoich doświadczeń, lubi się uczyć i cieszy się z próbowania nowych rzeczy.
- Pewność siebie (Confidence) – o miara zaufania do siebie, wiary w swoje umiejętności, możliwości, w swój potencjał, w pozytywne rezultaty podejmowanych działań. Skala pewności siebie składa się z dwóch podskal:
Wiara we własne umiejętności – to przekonanie i zaufanie do swoich predyspozycji, wiedzy, umiejętności, wykształcenia i doświadczenia.
Pewność siebie w relacjach interpersonalnych – to wskaźnik poziomu asertywności, śmiałości w sytuacjach towarzyskich, mniej zależna od zewnętrznych ocen, optymistycznego podejścia do życia, odporności na krytykę.
Czy odpornośc psychiczną można rozwijać?
Tak, odporność psychiczną możemy rozwijać. Wzmacniamy ją podejmując się wyzwań, czy ucząc siętechnik radzenia sobie ze stresem. Niezwykle ważne jest pozytywne nastawienie do ludzi i świata czy nauka koncentrowania się na tym, co jest zależne ode mnie. Kluczowa jednak w budowaniu odporności psychicznej jest przede wszystkim samoświadomość – dobrze wiedzieć jakie cechy mam silnie rozbudowane, a jakie wymagają pracy.
Test MTQ48 – Zmierz i buduj swoją odporność psychiczną.
Odporność psychiczną możemy bardzo skutecznie rozwijać, mierząc wcześniej jej aktualny poziom. Diagnozę poziomu odporności umożliwia test MTQ48. Ten test to cudowny wstęp do opracowania planu rozwojowego i późniejszej pracy nad konkretnymi umiejętnościami. Tutaj, możesz zamówić test z raportem w formie PDF lub Test z sesją coachingową.
Jeśli ważne jest dla ciebie efektywne i skuteczne działanie, pozytywne nastawienie i ogólny dobrostan dający poczucie szczęścia, spełnienia i zadowolenia z siebie i z życia, to warto rozwijać odporność psychiczną.